“Als één van mijn meiden ergens tegenop ziet, een verjaardagsfeestje bij een vriendinnetje of iets spannends op school bijvoorbeeld, dan krijgen ze van mij een dapperpilletje. Dat is eigenlijk gewoon een klein rond snoepje en dat weten ze ook, maar toch helpt het: de angst neemt werkelijk af.” Het verhaal over de dapperpilletjes is me jaren geleden verteld door een goede vriendin, moeder van een paar opgroeiende meiskes.
Het kwam onlangs in mijn herinnering naar boven toen ik me realiseerde hoe vaak ik me door de jaren heen heb laten leiden door angst. Angst voor het alleen zijn, voor te weinig geld hebben, voor gedwongen worden om dingen te doen of te laten, die ik niet of juist wel graag wil. En angst, zo weet ik nu, is voor de meeste mensen de emotie van waaruit wordt gehandeld. Meestal gebeurt dat onbewust.
Een ongelofelijk dappere periode in Carla’s leven, speelde zo’n tien jaar geleden, ruim voordat we elkaar leerden kennen. In een tijdsbestek van zo’n drie jaar beëindigde ze de relatie met de vader van haar kinderen, zegde ze haar goedbetaalde baan én de huur van haar woning op en – ja het kan nog heftiger – gaf ze nagenoeg haar hele vermogen weg aan een kleinschalig initiatief. Carla daar over: “Ik weet nog goed dat dat idee bij me kwam opzetten, dat ik voelde dat ik mijn geld zou moeten weggeven omdat het me in de weg ging zitten bij mijn spirituele groei. ‘Nee, alsjeblieft niet dat…’ heb ik in mezelf geroepen, gehuild, gesmeekt, maar er was geen ontkomen meer aan. Het moest werkelijk gebeuren, dus ben ik op zoek gegaan naar een geschikte bestemming. Een afgepast bedrag hield ik apart voor de wereldreis die ik zou gaan maken, maar de rest heb ik daadwerkelijk weggegeven. Eenmaal terug in Nederland had ik nog 100 euro op zak en dat was al het geld dat ik op dat moment bezat.”
Al snel na de start van onze relatie vertelde Carla me over deze bijzondere stap in haar leven en ik begreep direct waarom ze het gedaan had. Het had alles te maken met het los willen laten van de gehechtheid aan materie. En met de groei van het besef dat ‘het universum’ altijd zorgt dat je precies krijgt wat je nodig hebt in het leven. En inderdaad, eenmaal terug in Nederland heeft Carla altijd te eten gehad, een dak boven haar hoofd en een bed om in te slapen. En inmiddels woont ze alweer ruim vier jaar samen met mij op onze fijne Vordense boerderij en hebben we alles dat ons hartje begeert. Ik denk niet dat ik in haar plaats zo dapper geweest zou zijn om werkelijk al mijn geld weg te geven, maar haar ziens- en handelswijze van destijds helpen me wel bij het leren vertrouwen dat het leven je ieder moment geeft – in overvloed zelfs – wat je nodig hebt. Het enige dat je daarvoor hoeft te doen is… afscheid nemen van je angst.
Maar hoe doe je dat in een wereld die in brand staat en waar de chaos met de dag nog lijkt toe te nemen? Dat lukt niet op wilskracht, want net zomin als je op het commando ‘heb honger’ honger kunt krijgen – wanneer je dat niet hebt – kun je ook niet op het commando ‘niet bang zijn’ geen angst meer hebben. Het heeft geen zin de angst te ontkennen en ook niet om er voor weg te lopen. De enige weg is er dwars doorheen, om vervolgens telkens weer tot de conclusie te komen dat je angst – achteraf bezien – onterecht was.
De grootste angst die een mens kan hebben is de angst voor de dood: doodsangst. Wie het boek ‘Eindeloos bewustzijn’ van oud-cardioloog Pim van Lommel heeft gelezen, weet dat mensen die een bijna-dood ervaring hebben gehad, hun angst voor de dood haast zonder uitzondering zijn kwijtgeraakt. Hun ervaring ‘aan de andere kant’ heeft hun kijk op het leven en wie we als mens in de kern zijn, vaak totaal veranderd. Van Lommel deed zijn onderzoek zo grondig en gebruikt in zijn boek zoveel overtuigende voorbeelden, dat je als lezer bijna het idee krijgt dat je zelf ook zo’n buiten-lichamelijke ervaring hebt gehad. Dat is in ieder geval wat mij overkwam.
Mede hierdoor lukt het me de laatste tijd steeds vaker onderscheid te ervaren tussen iets dat ik heb – bijvoorbeeld angst – en dat wat ik ben – eindeloos bewustzijn in een menselijk lichaam. Door de angst-verkramping te herkennen als een worsteling van mijn ego, door er als het ware van een afstandje en met een zekere mildheid naar te kijken, wordt het makkelijker om het gevoel angst een plaats te geven, zonder dat het nog met me op de loop gaat.
Wanneer het lukt om meer en meer vanuit vertrouwen te handelen in plaats van vanuit angst, dan toont het leven zich op z’n mooist. Het volgende voorbeeld hoorde ik een paar jaar geleden en is zo mooi en zo tekenend, dat ik het hier graag vermeld.
Een jong stel met een kinderwens kon hun geluk niet op toen zij op een goed moment zwanger was. Rustig en liefdevol spraken ze over het wonder van de zwangerschap en maakten plannen voor de bevalling. Dat zou thuis gebeuren, in de eigen huiskamer met fijn gedimd licht en op de achtergrond mooie muziek. Ze wilden de zwangerschap en straks de geboorte zo natuurlijk mogelijk laten verlopen, met zo min mogelijk medische ‘toeters en bellen’. Een bezoek aan de verloskundige zorgde voor een verrassing: er klopten twee hartjes, er was een tweeling onderweg! ‘Dat betekent wel’, zo liet de verloskundige direct weten, ‘dat jullie het idee van thuis bevallen zullen moeten schrappen. Een tweelinggeboorte dient in het ziekenhuis plaats te vinden, zo is het protocol.’
Weer thuis was er veel om over na te denken. Ze lazen alles dat ze over tweelingbevallingen konden vinden en namen toen een bijzonder besluit: het is óns leven en het zijn ónze kinderen, we laten ze thuis geboren worden. Zijn moeder, met wie ze beiden een warme band hadden, werd ingelicht en gevraagd of ze bij de bevalling aanwezig zou willen zijn. Het contact met de verloskundige werd op een laag pitje gezet. Soms sloeg de twijfel even toe; ‘zijn we niet naïef, kunnen we dit echt alleen?’, maar dan drong de realiteit weer tot hen door dat mensen al sinds het begin der tijden kinderen krijgen, ook tweelingen en dat een geboorte iets volstrekt natuurlijks is.
De dag van de bevalling brak aan en met z’n drietjes – het jonge stel en de kersverse oma – brachten ze in alle rust de tweeling ter wereld. De telefoon lag binnen handbereik – voor ‘het geval dat’ – maar alles verliep zoals het gaan moest. Moe maar intens gelukkig lagen de jonge ouders die nacht in het ouderlijk bed, de tweeling tevreden slapend tussen hen in. De verloskundige werd de volgende dag op de hoogte gebracht en was naar te verwachten viel onaangenaam verrast. Er zouden meer medici volgen die moeite hadden met de keuzes van dit jonge ouderpaar, maar dat was dan maar zo…
Over Pim van Lommel
Cardioloog Pim van Lommel (1943) deed ruim dertig jaar onderzoek naar bijna-dood ervaringen (BDE) bij patiënten die een hartstilstand hadden overleefd. Hij publiceerde hierover in het gerenommeerde tijdschrift The Lancet in 2001, en schreef in 2007 de bestseller ‘Eindeloos Bewustzijn – Een wetenschappelijke visie op de bijna-dood ervaring’. www.pimvanlommel.nl
